In het vorige blog over Schotse single malt whisky legde onze whisky-vriend Jay je uit hoe het zit met een single malt whisky, één van de smaakvolste varianten in de wondere whiskywereld. In dit blog lees je meer over de invloed die verschillende vaten en finishes hebben op de smaak van Schotse single malt whisky. Dus schenk maar weer een ‘dram’ van het heerlijk brandende levenswater in… en geniet!
De meeste smaak van Schotse single malt whisky’s wordt afgegeven door de vaten waarop gerijpt wordt. De vaten zijn van eikenhout. Dat werd ooit bij wet vastgelegd. Op dit moment liggen er zo’n 20 miljoen vaten eikenhout in Schotland te rusten. Je zou ze leeg moeten drinken!
Bourbonvaten
Van die vaten is 90% eerst gebruikt in de Amerikaanse bourbon-industrie. Bourbonvaten worden van nieuw eikenhout gemaakt en om de houtsmaak te openen wordt het hout van binnen aangebrand. Dat geeft naast smaak meteen ook een donkere kleur aan de bourbon af. Omdat nieuwe vaten heel veel houtsmaak afgeven kan bourbon niet al te lang op nieuwe vaten rijpen. Dat is dan meteen de reden dat je bijna geen 30 jaar oude bourbons tegenkomt. De bourbonvaten die in gebruik genomen worden voor de rijping van whisky zijn minimaal 2 jaar gebruikt voor bourbon. Ondanks dat het hout vaak opnieuw wordt aangebrand voordat er een Schotse malt in gaat, geeft zo’n vat weinig kleur af. “Bourbonmonsters” zijn vaak lichtgeel van kleur, en hebben veel vanille in de smaak. Een goed voorbeeld is The Glenlivet 16 Nadurra, gebotteld rond de 55%. Een fantastische vanillebom!
Sherryvaten
Er zijn ook een paar distilleerderijen die langdurig rijpen op ex-sherryvaten. GlenDronach is hier een goed voorbeeld van. Deze “sherrybommen” hebben vaak een donkere kleur die de sherry en door het Europese eikenhout. Naast de diepere kleur geeft sherry vaak ook tonen van rozijnen en pruimen af. De beleving van hout is vaak ook iets intenser dan wanneer op bourbonvaten wordt gerijpt. Een betaalbare GlenDronach is de 12-jarige, maar de 15-jarige is nog intenser van smaak. Beide worden gerijpt op de meeste gebruikt Oloroso- en Pedro Ximenez sherryvaten.
Veel whisky’s zijn na het lange rijpingsproces al goed genoeg op smaak, of zijn goed genoeg om geblend te worden. Sommigen zijn zo goed dat ze worden gebruikt voor een single cask editie. Hier kan veel geld mee worden verdiend. En sommige whisky’s krijgen nog een speciale finish om tot de juiste smaak te komen. Elke distilleerderij heeft weer zijn eigen processen en eisen aan een whisky, dus zo zwart-wit is het hierboven geschetste ook weer niet.
Finish
[blockquote pull=”right” align=”right” attributed_to=”” attributed_to_url=””]Een minimale rijpingstijd voor een whisky is 3 jaar en 1 dag (volgens de Engelse wet, daarvoor heet het nog new make spirit)[/blockquote]
Een finish… De eindstreep halen. Zeg maar, het laatste stukje. Ook whisky kent een finish: een optionele laatste rijping, die zorgt voor een boost in de smaak.
Je kunt de malts met een speciale finish meestal herkennen aan de woorden triple wood, double wood, finish, sherry, port, madeira en ga zo maar door. Een sherryfinish is gangbaar, maar door een chronisch tekort aan gebruikte vaten wordt men steeds vindingrijker. Er wordt tegenwoordig bijvoorbeeld steeds meer geëxperimenteerd met oude wijnvaten. En The Glenlivet is eind 2016 zelfs uitgekomen met whisky gerijpt op oude IPA biervaten. Dit tekort leidt dus tot nieuwe smaken, die er zonder het tekort waarschijnlijk niet waren gekomen.
Balvenie heeft een rum-finsh uitgebracht met de naam Caribbean Cask. Dan zou je denken dat het vat echt uit de Caraïben komt, maar niets is minder waar. Balvenie gebruikt een bourbonvat om rum op te rijpen. Daarna wordt de rum eruit gehaald, en gooien ze er een single malt whisky in. Ze maken dus slim gebruik van de beschikbare vaten (en wat marketingtrucs). Maar het resultaat is wel een goede whisky. En daar gaat het uiteindelijk om. Alles voor de juiste smaak!
Proberen?
Alle verschillende finishes geven eigen smaaksensaties af, maar meestal zijn ze wel iets duurder geprijsd. Goedkopere varianten die je kunt proberen: Glen Moray Port cask finish; die is onder de € 30,- te vinden. De Ier Teeling heeft een Small batch rum finish voor onder de € 30,-. Wel een Ier, maar meer dan de moeite waard! Tot de € 50,- kun je eens een Arran Madeira finish proberen, of de zachte Auchtentoshan Three wood. Voor de turfliefhebbers is er vaak maar 1 finish, en dat is sherry. Tussen de € 45,- en € 60,- kun je gaan voor de Ardbeg Uigeadail en de Lagavulin 16 jaar. Dat zijn fantastische whisky’s, waarvan de eerste ook nog eens op cask strength is. Dus hoog in de alcohol.
Je bent hopelijk weer wat wijzer geworden. Deel gerust je ervaringen hieronder in de reacties!
Bovenstaande smakenreis kunnen we uiteraard ook aanbieden in een tasting op maat. Neem daarvoor contact met ons op.
